درجات پرستاری در بیمارستان چگونه است؟ معرفی مقام های پرستاری

درجات پرستاری در بیمارستان به ترتیب از بالاترین مقام شامل مترون، سوپروایزر، هدنرس، استف نرس، پرستار روتیشن، بهیار و در نهایت کمک پرستار می باشند. این درجات علاوه بر ترتیب اختیار و مسئولیت ها، مسیر رشد و ارتقاء شغلی پرستاران را نیز روشن می سازد. هر یک از این عناوین مسئولیت ها و سطح مدیریتی متفاوتی دارند که مرزبندی وظایف را در ساختار پرستاری مشخص می کند؛ به عنوان نمونه، فرق سوپروایزر و مترون در سطح مدیریتی آن هاست. و هرکدام نقش ویژه ای در هدایت و نظارت بر کادر پرستاری ایفا می کنند.

درجات پرستاری طبق سلسله مراتب

سلسله مراتب پرستاری از پایین ترین تا بالاترین مقام پرستاری شامل چندین عنوان مشخص است که در هر بیمارستان با توجه به اندازه، تخصص و ساختار مدیریتی ممکن است اندکی تفاوت داشته باشند. به طور معمول، این سلسله مراتب از کمک پرستار آغاز شده و تا مقام مترون (سرپرست ارشد پرستاری) ادامه می یابد.

مترون (Matron)؛ بالاترین مقام پرستاری

در هر بیمارستان، فردی قرار دارد که نقش راهبردی در هدایت تیم پرستاری، تصمیم گیری های کلان و نظارت بر اجرای استانداردهای مراقبتی ایفا می کند. این جایگاه مدیریتی مهم را مترون بر عهده دارد.
اما مترون کیست؟ مترون بالاترین مقام پرستاری در بیمارستان است که مسئولیت برنامه ریزی، سازمان دهی، ارزیابی عملکرد پرستاران و نظارت بر کیفیت خدمات پرستاری را بر دوش دارد. او معمولا دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد یا دکتری پرستاری و سال ها تجربه در سطوح مختلف کادر درمان است و مستقیما به مدیریت بیمارستان گزارش می دهد. حضور مترون تضمین کننده نظم، هماهنگی و ارتقای کیفیت مراقبت از بیماران در تمام بخش های درمانی است.

مسئولیت های مترون

مترون مسئول تعیین خط مشی های کلی پرستاری در بیمارستان است. او باید اطمینان حاصل کند که تمام پرستاران در مسیر درست آموزشی، اخلاقی و عملی حرکت می کنند. بخشی از وظایف مترون عبارت اند از:

• تدوین دستورالعمل ها و استانداردهای مراقبت پرستاری
• نظارت بر عملکرد تمام واحدهای پرستاری
• مدیریت منابع انسانی و مالی مربوط به پرستاری
• برگزاری جلسات آموزشی و انگیزشی برای پرستاران
• ارزیابی کیفیت خدمات و اعمال اصلاحات لازم

درواقع، مترون تضمین کننده هماهنگی میان اهداف درمانی بیمارستان و وظایف پرستاران است.

سوپروایزر (Supervisor)

سوپروایزر نقشی حیاتی در پیاده سازی تصمیمات مترون دارد. او به نوعی حلقه واسط میان مدیریت ارشد پرستاری و پرستاران شاغل در بخش هاست. وظیفه اصلی او، نظارت بر اجرای صحیح مراقبت ها در طول هر شیفت و حل مشکلات فوری است.

مسئولیت های سوپروایزر

اگر در شیفت شب بخش اورژانس کمبود نیرو داشته باشد یا بیماری نیاز به مراقبت ویژه پیدا کند، سوپروایزر کسی است که تصمیم می گیرد چگونه نیروها جابه جا شوند یا از کدام بخش کمک گرفته شود. از دیگر مسئولیت های سوپروایزر می توان به هماهنگی بین بخش ها، رسیدگی به شکایات بیماران یا کارکنان، کنترل وضعیت بهداشت محیط و نظارت بر ایمنی بیمار اشاره کرد.

هدنرس یا سرپرستار (Head Nurse)

هدنرس در سلسله مراتب پرستاری، یک پله پایین تر از سوپروایزر قرار دارد. او مسئول مستقیم اداره بخش خود است و وظیفه تنظیم شیفت ها، تقسیم وظایف میان پرستاران و نظارت بر اجرای دستورات پزشکان را دارد؛ بنابراین، فرق سوپروایزر و سرپرستار در گستره نظارت است؛ سرپرستار مسئول یک بخش خاص است، اما سوپروایزر چندین بخش را در یک شیفت مدیریت می کند. یک سرپرستار باید در کنار مهارت های بالینی، روحیه مدیریتی قوی داشته باشد تا بتواند تیم خود را هدایت کند و فضای کاری هماهنگ و آرامی برای پرستاران ایجاد نماید.

مسئولیت های هدنرس یا سرپرستار (Head Nurse)

سرپرستار همچنین رابط اصلی بین پرستاران و پزشکان محسوب می شود. او اطمینان می دهد که مراقبت از بیمار بر اساس برنامه درمانی پزشک انجام شود و در صورت مشاهده هرگونه مشکل یا اشتباه، فورا اقدام اصلاحی انجام دهد.

استف (Staff Nurse)

استف نرس یا پرستار اجرایی، هسته مرکزی پرستاری در هر بیمارستان است. بخش عمده ای از تماس مستقیم با بیماران بر عهده اوست.

مسولیت های استف (Staff Nurse)

او علائم حیاتی بیماران را اندازه گیری می کند، داروها را طبق دستور پزشک تجویز می نماید، تغییر وضعیت جسمی یا روحی بیماران را گزارش می دهد و مراقبت های عمومی مانند پانسمان، تزریقات و مراقبت بعد از عمل را انجام می دهد. استف نرس در عین حال باید ارتباط مؤثری با خانواده بیماران داشته باشد تا اطلاعات لازم درباره مراقبت در منزل و پیگیری درمان را منتقل کند.

پرستار روتیشن (Rotation Nurse)

پرستار روتیشن فردی است که در بخش های مختلف بیمارستان فعالیت می کند. او بر اساس برنامه از پیش تعیین شده، در بازه های زمانی مشخص بین واحدهای مختلف جابه جا می شود تا تجربه و مهارت خود را در حوزه های گوناگون تقویت کند. این چرخش می تواند بین بخش های داخلی، جراحی، اطفال، اورژانس یا حتی بخش های ویژه انجام شود. هدف از وجود این نقش، ایجاد پرستارانی چندمهارته و آماده برای مقابله با شرایط متفاوت است. پرستار روتیشن در زمان کمبود نیرو به بخش های دیگر کمک می کند.

مسئولیت های پرستار روتیشن

مسئولیت های این پرستاران شامل همکاری با تیم های مختلف، اجرای دستورات پرستاری در محیط های متنوع، یادگیری سریع دستورالعمل های هر بخش و ارائه بازخورد درباره چالش های بین بخشی است. پرستار روتیشن باید انعطاف پذیر، سریع العمل و دارای مهارت ارتباطی بالا باشد تا در هر محیطی بتواند به سرعت هماهنگ شود.

بهیار (Orderly)

بهیاران، هرچند از نظر سطح علمی و سازمانی پایین تر از پرستاران حرفه ای قرار دارند، اما نقش حیاتی در گردش کار بیمارستان ایفا می کنند. آنان مسئول انجام بخشی از مراقبت های پایه بیماران اند و با فعالیت های خود زمان بیشتری برای پرستاران فراهم می کنند تا بتوانند بر کارهای تخصصی تر تمرکز کنند.

مسئولیت های بهیار

بهیار وظیفه دارد در تغذیه، نظافت، جابه جایی بیماران، آماده سازی تخت ها و تامین وسایل مورد نیاز کمک کند. گاهی در بخش هایی مانند اورژانس یا اتاق عمل، وظایف پشتیبانی حیاتی بر عهده او قرار می گیرد. بهیاران در تماس نزدیک با بیماران هستند و نخستین کسانی اند که تغییرات رفتاری یا جسمی را متوجه می شوند. از این رو، دقت، مهربانی و حس مسئولیت بالا از ویژگی های ضروری آن هاست. بسیاری از بهیاران با گذراندن دوره های آموزشی تکمیلی، به پرستار رسمی ارتقاء پیدا می کنند.

کمک پرستار (Nurse Assistant)

پایین ترین سطح در سلسله مراتب پرستاری، کمک پرستار است. او پس از گذراندن دوره های آموزشی کوتاه مدت وارد محیط بیمارستان می شود. نقش او در کنار بهیار، کمک به حفظ آسایش بیمار و رعایت اصول بهداشت است.

مسئولیت های کمک پرستار

کمک پرستار ممکن است در کارهایی چون تعویض ملحفه، کمک به بیماران در خوردن و آشامیدن، کنترل ساده علائم حیاتی و انتقال بیماران به بخش های مختلف فعالیت کند. آن ها در عین حال، زیر نظر پرستاران ارشد کار کرده و فرصت می یابند مهارت های اولیه را به صورت عملی بیاموزند. این نقش سکوی پرتابی برای ورود به مسیر حرفه ای پرستاری است. بسیاری از پرستاران موفق کار خود را از همین سطح آغاز کرده اند و به مرور با تلاش و تحصیل بیشتر، به درجات بالاتر رسیده اند.

مراحل ارتقاء درجه پرستاری

مسیر رشد حرفه ای در پرستاری بر اساس ترکیبی از تحصیلات، تجربه، مهارت های مدیریتی و ارزیابی عملکرد طراحی شده است. این مسیر چنین مراحلی دارد:

1. آغاز به کار به عنوان کمک پرستار یا بهیار: در این مرحله فرد تجربه اولیه را کسب کرده و با محیط بیمارستان آشنا می شود.
2. تحصیل در رشته پرستاری و ورود به سطح Staff Nurse: پرستار رسمی پس از دریافت مدرک کارشناسی پرستاری، وظایف تخصصی تری را برعهده می گیرد.
3. تخصص و چرخش در بخش های مختلف: فعالیت در بخش های مختلف به عنوان پرستار روتیشن باعث افزایش تجربه و دید حرفه ای می شود.
4. ارتقاء به سمت سرپرستار یا سوپروایزر: پس از چند سال سابقه، پرستاران مستعد می توانند در آزمون ها و ارزیابی های مدیریتی شرکت کرده و به این سمت ها برسند.
5. پیشرفت به سطح مترون یا مدیر پرستاری: نیازمند تحصیلات تکمیلی، مهارت رهبری و سابقه طولانی مدیریت است.
6. رسیدن به منصب های بالاتر مانند مدیر خدمات پرستاری یا مشاور بالینی: در بیمارستان های بزرگ تر، پرستاران برجسته ممکن است به عنوان مشاور سیاست گذاری یا عضو هیئت مدیره نیز فعالیت کنند.

جمع بندی

در درجات پرستاری در بیمارستان، هر سطح از جایگاه ها نشان دهنده میزان تجربه، مهارت و مسئولیت افراد در ارائه خدمات درمانی است. در بالاترین سطح، مترون قرار دارد که نقش مدیریتی و نظارتی بر کل تیم پرستاری را بر عهده دارد. پس از او، سوپروایزر وظیفه کنترل کیفیت و نظارت بر عملکرد پرستاران را بر دوش دارد. هدنرس یا سرپرستار بخش، مسئول هماهنگی فعالیت های پرستاران در یک بخش مشخص است. استف نرس ها به صورت مستقیم با بیماران در ارتباط اند و پرستار روتیشن در بخش های مختلف فعالیت می کند.در حالی که بهیار و کمک پرستار بیشتر در امور حمایتی و مراقبتی به پرستاران اصلی یاری می رسانند.

سوالات متداول

1- آیا بهیار می تواند با ادامه تحصیل، پرستار شود؟

بله، بهیاران می توانند با گذراندن دوره های آموزشی و دریافت مدرک کارشناسی پرستاری، به عنوان پرستار رسمی در بیمارستان مشغول به کار شوند.

2- کدام رده پرستاری بیشترین فشار کاری را دارد؟

پرستاران بخش اورژانس و بخش های ویژه مانند ICU معمولا بیشترین فشار کاری را تجربه می کنند، زیرا با بیماران بحرانی سر و کار دارند.

3- کدام درجه پرستاری حقوق بیشتری دریافت می کند؟

مترون یا مدیر پرستاری که بالاترین مقام پرستاری است، به دلیل مسئولیت های مدیریتی و سطح تصمیم گیری بالا، بیشترین حقوق را دریافت می کند.